Zgodnie z Wieloletnimi Ramami Finansowymi UE na lata 2021-2027 wsparcie z funduszy europejskich będzie koncentrowało się na ograniczonej liczbie celów polityki spójności.
W związku z tym, Komisja Europejska zredukowała liczbę celów polityki z 11 w perspektywie finansowej 2014-2020 do 6 w latach 2021-2027, koncentrując środki na Europie:
- bardziej konkurencyjnej i inteligentnej poprzez wsparcie innowacji, cyfryzacji, transformacji gospodarczej, wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz inwestycje w umiejętności,
- bardziej przyjaznej dla środowiska niskoemisyjnej i odpornej, inwestującej w transformację sektora energetycznego, w odnawialne źródła energii, gospodarkę o obiegu zamkniętym oraz w walkę ze zmianami klimatu,
- lepiej połączonej,
- o silniejszym wymiarze społecznym, wdrażającej europejski filar praw socjalnych, inwestującej w wyższą jakość zatrudnienia, edukacji, umiejętności, integracji społecznej,
- bliżej obywateli przez wspieranie strategii rozwoju i zrównoważonego rozwoju wszystkich typów obszarów oraz inicjatyw lokalnych, przechodzącej proces transformacji energetycznej w sposób sprawiedliwy, łagodzącej ekonomiczne, społeczne i środowiskowe trudności związane z odchodzeniem od wykorzystania paliw kopalnych w gospodarce.
Dostosowanie unijnego budżetu do priorytetów Unii nadal pozostaje aktualne, pomimo pandemii COVID-19, która dotarła do każdego zakątka świata i odbiła się gospodarczo i społecznie na poszczególnych krajach. Skutki te są jednak bardzo różne w poszczególnych państwach członkowskich UE, podobnie jak zdolność państw do amortyzacji wstrząsów i reagowania na nie, co grozi powstaniem szkodliwych rozbieżności między gospodarkami państw członkowskich i stanowi poważne obciążenie dla jednolitego rynku.
W związku z tym, bieżąca reakcja na aktualny kryzys i potrzeby rynku oraz społeczeństwa zarówno w oparciu o środki dostępne w perspektywie finansowej 2014-2020, jak również możliwe fundusze UE na przyszłą perspektywę finansową (fundusze w ramach polityki spójności, fundusze UE nowej generacji, w tym Recovery and Resilience Facility) jest niezwykle istotna. Środki te zostały i będą wykorzystane zarówno w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014- 2020 (środki REACT-EU), jak również w ramach perspektywy finansowej 2021-2027 (środki z RRF oraz środki w ramach polityki spójności) i będą skierowane przede wszystkim na wsparcie MŚP w zwalczaniu skutków kryzysu wywołanego pandemią COVID-19 oraz dążenie do bardziej zrównoważonego modelu gospodarczego, możliwego dzięki technologiom cyfrowym
Główne założenia programu
Głównymi założeniami w ramach programu FENG będą m.in.:
Wsparcie całego procesu B+R+I
Wsparcie przedsiębiorstw na każdym etapie rozwoju
Współpraca nauki z biznesem
Koncentracja na Krajowych inteligentnych specjalizacjach
W ramach założeń niezbędne jest spełnienie warunku podstawowego dot. dobrego zarządzania krajową lub regionalną strategią inteligentnej specjalizacji przed uruchomieniem Programu oraz w całym okresie jego realizacji. Oznacza to, że Program kontynuuje koncepcję inteligentnych specjalizacji (priorytety B+R+I) z wykorzystaniem doświadczeń z perspektywy finansowej POIR 2014-2020 oraz proponuje nowe działania przyczyniające się do poprawy konkurencyjności i innowacyjności polskich przedsiębiorstw.
Założenia te będą realizowane poprzez następujące priorytety:
- Wsparcie dla przedsiębiorców
- Środowisko sprzyjające innowacjom
- Pomoc techniczna
Wysokość Alokacji przewidziana na każdą z form pomocy kształtuje się następująco:
- Wsparcie dla przedsiębiorców – 4 358 mln euro
- Środowisko sprzyjające innowacjom – 3 455,5 mln euro
- Pomoc techniczna – 159,5 mln euro
Priorytet 1. Wsparcie dla przedsiębiorców
Wsparcie w ramach tego priorytetu będzie działać się na dwa moduły – obowiązkowe w każdym projekcie oraz dodatkowe wspierające projekt.
Moduły obowiązkowe
Moduł B+R
Wsparcie przeznaczone w ramach tego modułu będzie dotyczyło:
- Przeprowadzania badań przemysłowych i prac rozwojowych
- projekty indywidualne przedsiębiorców i konsorcjalne
O wsparcie w ramach tego modułu będą mogły się ubiegać:
- Przedsiębiorstwa o statusie MŚP
- Duże przedsiębiorstwa
- Jednostki naukowe, które będą partnerami przedsiębiorcy w konsorcjum.
Moduł infrastruktura B+R
- Tworzenie i rozwój centrów badawczorozwojowych służące realizacji agendy badawczej
- Projekty indywidualnych przedsiębiorców i konsorcjalne
O wsparcie w ramach tego modułu będą mogły się ubiegać:
- Przedsiębiorstwa o statusie MŚP
- Duże przedsiębiorstwa
- Jednostki naukowe, które będą partnerami przedsiębiorcy w konsorcjum
Moduły uzupełniające
Wdrożenie innowacji
- Tworzenie i rozwój centrów badawczorozwojowych służące realizacji agendy badawczej
- Projekty indywidualnych przedsiębiorców i konsorcjalne
O wsparcie w ramach tego modułu będą mogły się ubiegać:
- Przedsiębiorstwa o statusie MŚP
- Duże przedsiębiorstwa
- Jednostki naukowe, które będą partnerami przedsiębiorcy w konsorcjum
Moduł: Cyfryzacja
Moduł ten będzie dotyczył takich zagadnień jak:
- Analityka danych i optymalizacja produkcji
- Robotyzacja linii produkcyjne
- Oprogramowanie obniżające koszty prototypowania i wprowadzania nowych produktów
- Internet rzeczy
- Cyfrowy bliźniak
- Systemy zwiększające cyberbezpieczeństwo
- Big data – wykorzystanie dużych zbiorów danych i zaawansowanej analityki w procesie produkcji
Moduł: Zazielenienie przedsiębiorstw
Moduł ten będzie dotyczył takich zagadnień jak:
- Zastępowanie, bądź redukcja substancji szkodliwych w materiałach, produktach
- Ponowne użycie zasobów wcześniej traktowanych jako odpad
- ekoprojektowanie ETV, LCA, PEF
- zastępowanie materiałów pierwotnych, surowcami wtórnymi i produktami ubocznymi
Moduł: Kompetencje
Zdobywanie nowych umiejętności oraz wiedzy w szczególności w zakresie:
- inteligentnych specjalizacji,
- transformacji przemysłu w kierunku Przemysłu 4.0,
- transferu technologii,
- zarządzania innowacjami,
- ekoprojektowania,
- obsługi infrastruktury badawczej,
wspomagających realizację pozostałych modułów.
Moduł: Internacjonalizacja
- komercjalizacja wyników prac B+R za granicą
- udział w międzynarodowych łańcuchach dostaw
- promocja produktów lub usług na rynkach zagranicznych
- uzyskanie ochrony praw własności intelektualnej lub jej utrzymanie poza Polską
Wsparcie modułowe
Gdzie złożyć wniosek?
Wnioski będzie można składać do
- Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w przypadku kiedy Wnioskodawcą będzie duże przedsiębiorstwo, Konsorcja dużych z: MŚP i organizacjami badawczymi, Konsorcja dużych z: M ŚP i organizacjami badawczymi,
- Polskiej Agencji Rozwoju przedsiębiorczości w przypadku kiedy Wnioskodawcą będą firmy z sektora MŚP lub Konsorcja MŚP
Priorytet 2. Środowisko sprzyjające innowacjom
Działania realizowane w Priorytecie 2 są skoncentrowane na rozwijaniu i wzmacnianiu zdolności badawczych i innowacyjnych oraz wykorzystywaniu zaawansowanych technologii. Cel ten jest realizowany poprzez wspieranie współpracy w ramach sieci naukowych, badawczych i naukowo-przemysłowych o zasięgu ponadregionalnym, krajowym i międzynarodowym. Przewidziane zostały instrumenty wsparcia, których realizacja może skutkować zwiększoną współpracą naukową polskich i międzynarodowych organizacji badawczych, w szczególności pod kątem wymiany doświadczeń dotyczących efektywnej współpracy pomiędzy nauką i gospodarką. Wdrażane instrumenty będą również skutkować wzrostem potencjału polskich organizacji badawczych i przedsiębiorstw do udziału w projektach finansowanych z programów międzynarodowych (np. Horyzont Europa)
Moduły jakie zostaną wprowadzone w ramach w/w priorytetu to m.in.
Współpraca w sektorze nauki
- Międzynarodowe Agendy Badawcze
- Projekty teamowe ‐ projekty B+R międzynarodowych konsorcjów: zespołów badawczych w partnerstwie z laboratorium zagranicznym oraz przedsiębiorcą z Polski.
- Współpraca najlepszych zespołów badawczych w wybranych obszarach strategicznych.
- Wsparcie infrastruktury organizacji badawczych, przeznaczonej do realizacji prac badawczych na rzecz gospodarki.
Inicjatywy wyselekcjonowane na poziomie UE
- Projekty z certyfikatem Seal of Excellence
- Projekty polskich przedsiębiorstw uczestniczących w Ważnych Projektach Stanowiących Przedmiot Wspólnego Europejskiego Zainteresowania (IPCEI)
- Projekty w ramach partnerstw ponadnarodowych min. S3 lub w ramach współpracy w grupie V4 II MINISTERSTWO FUNDUSZY I POLITYKI REGIONALNEJ
- Wsparcie Europejskich Hubów Innowacji Cyfrowych ‐ EDIH
Alternatywne metody finansowania i realizacji prac B+R
- Transfer technologii pochodzących z organizacji badawczych
- Wspólne przedsięwzięcia badawcze
- Innowacyjne zamówienia publiczne
- Granty na Eurogranty
Internacjonalizacja i transferu technologii
- Wsparcie transformacji cyfrowej polskich M Ś P
- Wsparcie indywidualnych innowatorów
- Podnoszenie umiejętności w zakresie ochrony własności intelektualnej
Start‐up i scale‐up
- Know how – Wsparcie wyszukiwania i przygotowania rozwiązań technologicznych do komercjalizacji
- Programy rozwojowe o charakterze akceleracyjnym i post‐ akceleracyjnym
- Wsparcie kapitałowe – z udziałem funduszy venture capital
- Wsparcie kapitałowe – z udziałem aniołów biznesu
Klastry i Ośrodki Innowacji
Wsparcie bezpośrednie koordynatorów:
- Krajowych Klastrów Kluczowych
- Klastrów wzrostowych ponadregionalnych
Wsparcie na rozwój m.in.:
- zasobów ludzkich
- potencjału infrastrukturalnego
- potencjału organizacyjnego usług dla członków klastra
Priorytet 3. Pomoc Techniczna
Realizowane w Priorytecie 3 działania wspierają potencjalnych beneficjentów i beneficjentów Programu oraz system zarządzania, wdrażania i informowania o Programie. Z punktu widzenia potrzeb beneficjentów i skuteczności Programu, pomoc techniczna będzie wspierać kulturę administracyjną – świadomą potrzeb klienta i otwartą na współpracę z przedsiębiorcami oraz system wdrażania – oparty na nowoczesnym zapleczu technicznym i systemach informatycznych, w celu bardziej wydajnego wykorzystania czasu i zasobów Instytucji i beneficjentów. Oferowane instrumenty będą uwzględniać potrzeby zgłaszane przez przedsiębiorców i pracowników Instytucji systemu wdrażania, w obszarze administrowania programem tak, aby był przyjazny dla firm, instytucji oraz skutecznie je wspierający.
W ramach tego priorytetu planuje się wdrożenie takich działań jak:
- Zachęcenie do korzystania z programu
- Pomoc w doborze odpowiedniego finansowania
- Wsparcie w trakcie wdrożenia, np. zamówienia konkurencyjne
